Do wybuchu Powstania Wielkopolskiego doszło w następstwie wizyty Ignacego Paderewskiego w Poznaniu. 26 grudnia 1918 roku
poznaniacy tłumnie udali się na poznański dworzec i entuzjastycznie przywitali wielkiego orędownika idei niepodległości Polski.
Następnego dnia, 27 grudnia 1918 roku, oddziały niemieckie ostrzelały hotel Bazar, w którym zatrzymał się pianista, a następnie
doszło do starć ulicznych. W pierwszym okresie walk powstańczych, do końca roku, Polakom udało się zdobyć większą część Poznania.
Ostatecznie miasto wyzwolono 6 stycznia, kiedy powstańcy przejęli ostatni bastion oporu Niemców w Poznaniu - lotnisko ‘Ławica’.
Walki powstańcze wybuchały spontanicznie w poszczególnych miejscowościach Wielkopolski. Do Gniezna wiadomość o wybuchu
powstania w Poznaniu dotarła tego samego dnia wieczorem. Grupa młodych członków Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” zgłosiła
się do komendanta ppor. rez. inż. Zygmunta Kittla z zamiarem zdobycia magazynów broni w miejscowym garnizonie, ale ten
zwlekał z decyzją o przyłączeniu się do zrywu narodowościowego.
Gnieźnianie ruszyli do powstania dopiero następnego dnia, 28 grudnia, około godziny 18:00, kiedy to z Poznania przybył
sierżant Piotr Walczak z wezwaniem do ataku na koszary gnieźnieńskie. Powstańcom udało się rozbroić posterunki
49 Pułku Piechoty od ul. Sobieskiego. Kolejnego dnia o godzinie 7:00 powstańcy opanowali teren koszar 12 Pułku Dragonów pruskich
przy ul. Wrzesińskiej a następnie budynek poczty, kasyno oficerskie i dworzec kolejowy. 29 grudnia 1918 roku Gniezno było już wyzwolone.
Do połowy stycznia większa część Wielkopolski była opanowana przez Polaków. Walki zostały zawieszone po zawarciu
rozejmu w Trewirze 16 lutego 1919 r. Potyczki trwały jednak aż do czerwca 1919 roku, kiedy to na mocy traktatu wersalskiego
Wielkopolska została ostatecznie włączona do odradzającego się państwa polskiego.
Powstanie Wielkopolskie przyczyniło się do zmiany przebiegu zachodniej granicy. Gdyby wielkopolanie nie zdecydowali
się chwycić za broń, status większości terenów Wielkopolski byłby zupełnie inny.
Osoby zainteresowane zapraszamy do obejrzenia reprodukcji obrazów Leona Prauzińskiego, malarza i powstańca
wielkopolskiego na stronie POWSTANIE WIELKOPOLSKIE - Leon Prauziński - malarstwo (www.poznan.pl)
Donata Dymek- Stefaniak